High frequency trading, ook wel flitshandel genoemd, is het handelen in aandelen binnen milliseconden. In deze korte tijd worden zo snel mogelijk, zo veel mogelijk aandelen die in koers stijgen aangekocht en vervolgens ook weer verkocht. Hiermee kan de aandelenhandelaar snel winst maken. Wanneer een dergelijke transactie zich in milliseconden een paar honderd keer herhaalt, en dit per dag makkelijk 100.000 keer gebeurt, loopt de aandelenhandelaar binnen!1
Algoritmen vormen de sleutel
Menselijk handelen kan echter nooit zo snel gaan, maar gelukkig hebben we snelle computers die we aan het werk kunnen zetten. Hoe werkt het? Er wordt gebruik gemaakt van algoritmen. Een algoritme is, simpel gezegd, een set van instructies die een bepaalde taak uitvoeren. Dit kan op verschillende manieren. Eén van de mogelijkheden is om op meerdere beurzen tegelijk te handelen. Wanneer het algoritme herkent dat een aandeel op beurs A hoger staat genoteerd dan op beurs B, worden snel zo veel mogelijk aandelen op beurs B gekocht en op beurs A verkocht.2 Deze handelswijze noemt men ook wel arbitrage. Vaak het gaat om een verschil van een paar centen, maar met duizenden aandelen en vele transacties per dag kan de winst flink oplopen.
Ook kan gebruik worden gemaakt van gegevens uit het verleden. Dit noemt men statische arbitrage. Wanneer hierin een patroon wordt ontdekt, kan het algoritme gebaseerd op dit patroon handelen. Het algoritme zal in een vroeg stadium herkennen wanneer de waarde van bepaalde aandelen stijgt. Vervolgens zal het algoritme deze aandelen in grote hoeveelheden inkopen en vervolgens weer verkopen.3
Een andere mogelijkheid die wordt gebruikt is het aanbieden van enkele aandelen die reeds in bezit zijn van de aandelenhandelaar. Wanneer deze aandelen snel worden opgekocht, kan dit een teken zijn dat een grote partij die aandelen wil kopen. Het algoritme koopt dan zo snel mogelijk een grote hoeveelheid van die aandelen, om deze vervolgens weer te verkopen met een klein koersverschil.4 Wederom gaat het om een klein verschil tussen de in- en verkoopprijs, maar omdat de frequentie waarmee wordt gehandeld zo groot is wordt hier flink aan verdiend.
Soms gaat het mis
Het bovenstaande klinkt aantrekkelijk, het is echter niet iets wat is weggelegd voor de particuliere belegger. Het zijn veelal grote banken en handelaars die zich hieraan wagen. Er moet namelijk eerst flink worden geïnvesteerd voordat men ermee aan de slag kan. Zo zijn hoogopgeleide mensen nodig om de algoritmes te ontwikkelen. Bovendien heb je razendsnelle computers nodig om de orders binnen milliseconden uit te laten voeren.5
En gaat het dan nooit fout? Natuurlijk wel! Een bekend voorbeeld hiervan is de ‘flash crash’ van de Dow Jones in 2010. Er werden contracten gekocht door verschillende high frequency traders die uiteindelijk weinig waard bleken. Toen de algoritmes dit herkenden werden al die contracten ook weer op de markt aangeboden. Binnen enkele minuten stortte de beurs in, het verloor 9% van zijn waarde.6
Het bijzondere hier was dat er toen een herstelmechanisme in werking is getreden waarbij de markt enkele seconden volledig werd stil gelegd. In deze seconden herstelde de beurs zich direct weer.7
Is high frequency trading geoorloofd?
De Autoriteit Financiële Markten ziet high frequency trading niet als een op zichzelf staande handelswijze. Volgens hen is het een methode om bestaande handelswijzen, zoals eerder genoemde arbitrage en statische arbitrage, tot het uiterste door te voeren.7 In beginsel is het dus geoorloofd. Dit kan echter anders komen te liggen wanneer high frequency trading leidt tot marktmanipulatie. Euronext exploiteert vijf effectenbeurzen in Europa, waaronder die in Amsterdam. Euronext heeft verschillende gedragsregels voor deze effectenbeurzen opgesteld, zo ook een aantal gedragsregels betreffende high frequency trading. Eén van die gedragsregels is dat Euronext bedrijven die wanorde op de beurs stichten zal beboeten.9
Boetes worden bestreden
In 2015 is door de Franse financiële toezichthouder een miljoenenboete uitgedeeld aan Euronext, zij zou zich niet aan deze eigen regel hebben gehouden op de effectenbeurs in Parijs. Niet iedere order die op de beurs wordt geplaatst leidt daadwerkelijk tot een transactie. Volgens de beursregels moest voor iedere honderd orders die worden geplaatst minimaal één echte transactie worden uitgevoerd om overbelasting van het beurssysteem te voorkomen.10 Er werd hiervoor echter aan het handelsbedrijf Madison Tyler een ontheffing verleend. Voor dit bedrijf gold de regel dat het voor iedere honderd orders minimaal één echte transactie moest uitvoeren dus niet. Andere handelsbedrijven waren hiervan niet op de hoogte.
Door deze ontheffing kon het handelsbedrijf Madison Tyler meerdere aan- en verkooporders plaatsen op hetzelfde aandeel en vervolgens het grootste deel van deze orders weer intrekken. Volgens de Franse financiële toezichthouder was hier sprake van het stichten van wanorde en had Euronext hier dus een boete moeten uitdelen. ‘In dit geval bleven de orders namelijk zo kort op de beurs dat andere partijen informatie in hun orderboeken zagen die al achterhaald was. Dit leidde tot een misleidende indruk van vraag en aanbod bij deze partijen. Zowel Euronext als Madison Tyler kregen hiervoor een boete van vijf miljoen euro van de Franse financiële toezichthouder. Madison Tyler ontving de boete voor marktmanipulatie, Euronext voor het faciliteren hiervan.11 Beide partijen waren het hier overigens niet mee eens en zijn in beroep gegaan. Dit beroep loopt nog.
High frequency trading is dus geoorloofd, tenzij de gebruikte methoden leiden tot marktmanipulatie. Het blijft echter moeilijk om in het algemeen te zeggen wanneer er sprake is van marktmanipulatie. De wereld van high frequency trading is zoals we gezien hebben ondoorzichtig, maar de mogelijkheid dat een flitshandelaar een flitsfraudeur wordt, wordt door de AFM scherp in de gaten gehouden.
Mariëlle van de Bunt
Je kan niet alles zelf weten, dat snappen we bij Dirkzwager. De KennisBoek App is hét antwoord op al je juridische vragen. Met de mogelijkheid om deze af te stemmen op jouw persoonlijke informatiewens. Daarnaast biedt KennisBoek ruimte voor interactie. Zo kun je reageren op artikelen, deelnemen aan groepsdiscussies en content eenvoudig delen via social media. En dat allemaal in een fraaie App, waar je snel en makkelijk doorheen bladert. Interesse in de App?
Kijk snel op www.kennisboek.nl
